Lão nông Nguyễn Văn Tòng (ở Cà Mau) đã gây dựng cơ sở nuôi quy mô lớn bán con giống và chồn thương phẩm cho cả vùng sau khi tìm tòi học hỏi và nuôi thử vài con chồn hương. Lứa chồn nào cũng có khách đặt trước, mỗi năm ông thu lãi hàng trăm triệu đồng.
Ông Nguyễn Văn Tòng (ở ấp Tân Hòa, xã Tân Hưng, huyện Cái Nước, Cà Mau) đi đầu trong mô hình nuôi chồn hương ở địa phương. Dần dần, mô hình nuôi chồn hương của ông đã chứng minh hiệu quả, mở ra hướng đi mới cho người dân địa phương.
Từ năm 2015, thông qua các phương tiện thông tin, ông Nguyễn Văn Tòng biết đến mô hình nuôi chồn hương. Qua tìm hiểu, ông thấy mô hình này dễ thực hiện nên đã quyết định thử sức. Ông Tòng lên huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu mua 2 con chồn cái và 1 con chồn đực với giá 21 triệu đồng về nuôi thử nghiệm.
Ban đầu do chưa am hiểu kỹ thuật nên chồn phát triển rất chậm. Trong thời gian ông kiên trì tìm hiểu kỹ thuật nuôi để đạt hiệu quả tốt hơn thì 1 con chồn cái đã cɦết. Sau 2 năm lão nông mới làm chủ hoàn toàn kỹ thuật. Từ 1 cặp chồn còn lại ông nhanh chóng nhân rộng. Khoảng 3 năm qua, đàn chồn của gia đình luôn duy trì ở mức trên dưới 30 con, với 10 con sinh sản. Bán chồn giống chính là nguồn thu nhập chính của gia đình ông Nguyễn Văn Tòng.
“Chồn hường rất ít bệnɦ, chủ yếu là mình theo dõi phân của nó. Nhà tôi nuôi bán liên tục, nó đẻ không đồng loạt nên tháng nào cũng có bán. Tôi bán chồn đực 3 triệu, còn chồn cái 4 triệu đồng/con. Nói chung là rất hút hàng, không lúc nào đủ cung cấp. Bây giờ tôi có 3 đàn mà người ta dặn trước hết rồi”, ông Tòng chia sẻ.
Mỗi năm, một con chồn hương giống sinh sản ít nhất 2 lần, mỗi lần 3 – 5 con. Kinh tế gia đình ông Tòng ngày càng được khấm khá nhờ nguồn thu hàng trăm triệu đồng từ nuôi chồn. Theo ông Tòng, khi đã hiểu kỹ thuật thì việc nuôi chồn hương rất dễ. Mỗi chuồng chỉ nên nuôi 1 con để chúng có không gian vận động. Phải dọn vệ sinh hàng ngày, đảm bảo chuồng trại luôn sạch sẽ, tránh ẩm thấp. Mỗi ngày cho chồn ăn 2 lần sáng và chiều, thức ăn cho chồn chủ yếu là chuối chín, cá rô phi và cháo.
Cũng vì dễ thực hiện, nguồn thức ăn có sẵn tại chỗ mà nhiều người dân địa phương đã học hỏi ông Tòng phát triển nuôi chồn hương. Riêng ấp Tân Hòa, xã Tân Hưng đang có 15 hộ nuôi.
Anh Nguyễn Văn Na, hộ dân đã nuôi thành công và có nguồn thu hàng chục triệu đồng vào năm ngoái, chia sẻ: “Nuôi chồn ban đầu chưa rõ kỹ thuật thì hơi khó khăn nhưng bây giờ thì bình thường. Thức ăn thì tận dụng tại chỗ được, chuối, cá ở nhà có sẵn có thiếu thì mới đi mua thêm. Ban đầu tôi nuôi 5 con, giờ đã có thu nhập 70 – 80 triệu đồng/năm. Nuôi thì quan trọng là cho ăn đầy đủ, mỗi sáng rửa chuồng sạch sẽ thì nó sống, phát triển bình thường”.
Kỹ thuật nuôi chồn hương giúp thắng lớn
Mô hình nuôi chồn hương đã chứng minh hiệu quả, mở ra hướng đi mới cho người dân địa phương ở Cà Mau. Chính quyền sở tại cũng định hướng sẽ nhân rộng mô hình để giúp người dân vươn lên.
Để nuôi chồn hương hiệu quả, yếu tố đầu tiên cần chú ý trong kỹ thuật nuôi chồn hương là chuồng trại. Chuồng nuôi chồn nên làm mái lợp ngói hoặc lá, đảm bảo thoáng mát, cao ráo. Tuỳ vào vị trí trang trại và số lượng chồn nuôi mà có thể xây dựng thành dạng chuồng khác nhau. Chuồng có thể đặt 1 tầng hoặc 2 tầng. Mỗi tầng cao từ 0,7 đến 0,8m bằng bê tông, gỗ hay tre thật chắc chắn để đặt các lồng nuôi nhốt chồn.
Do đặc thù vùng sông nước nên bà con có thể tận dụng trong quá trình thiết kế chuồng nuôi chồn hương. Ở phía dưới chuồng chồn nên là ao nuôi cá ăn tạp như: các tra, cá basa… Hoặc làm các máng thoát nước để dễ dàng vệ sinh chuồng trại mỗi ngày. Lồng nuôi nhốt chồn hương thường được bao quanh bằng lưới sắt B40 hoặc đóng sắt bao lấy. Đặc biệt phải có then cài chắc chắn để chồn không chui ra ngoài được.
Giống chồn hương Cà Mau đa số là giống chồn không quá to con nhưng khoẻ mạnh, thịt săn chắc, dễ thích nghi với khí hậu của vùng khác hơn. Khi chọn giống, người nuôi cần lưu ý chọn những con có lý lịch rõ ràng, mẹ mắn đẻ, nuôi con tốt. Chọn con khỏe mạnh, nhanh nhẹn, không bị bệnɦ, không dị tật bẩm sinh. Chọn con giống có bộ lông mượt, mắt mùi tinh nhanh, mắt hơi lồi ra một chút. Chọn con có cái có cặp vú phát triển bình thường, không bị khuyết tật.
Chồn sinh sản phải từ 10 tháng tuổi trở lên. Chồn cái đến giai đoạn động đực thường có những biểu hiện như: phát ra tiếng kêu lạ, bỏ ăn phá chuồng còn con đực tiết ra xạ hương thơm để quyến rũ con cái. Khi đó bạn thả con đực vào để chúng giao phối, nên thực hiện ngay khi chồn động đực để có chất lượng và hiệu quả cao. Mỗi lần phối giống bạn cần lưu ý ghi lại ngày tháng để dễ dàng kiểm tra quá trình phối giống có thành công hay không.
Khi chồn giao phối xong, bạn lại tách con cái và đực ra để nuôi riêng. Nếu sau 1 tháng không thấy chồn cái có thai thì cần tiếp tục quan sát và cho giao phối lại. Chồn mang thai trong vòng 65 ngày. Thời gian đầu chồn con sẽ bú sữa mẹ, đến khi được 35 ngày tuổi chồn sẽ tập ăn thức ăn của mẹ và bắt đầu được nuôi riêng.
Thức ăn của chồn hương luôn phải giàu dinh dưỡng, sạch sẽ, an toàn. Nếu mua thức ăn về dự trữ, bà con nên có kế hoạch bảo quản, tránh ẩm mốc, tốt nhất nên kê cao trên 10 – 20cm so với mặt đất, để ở kho khô ráo, thoáng mát, định kỳ dọn dẹp, phun thuốc sát trùng.
Đối với người dân nuôi chồn hương Cà Mau, bữa ăn chính của chồn hương gồm 3 buổi sáng, chiều, tối. Với 2 loại thực phẩm chính là chuối chín và cá tươi. Ngoài ra có một số nơi sẽ cho ăn thêm các loại thức ăn khác như: cám, đủ đủ, rễ cây, côn trùng.
Chồn hương là một trong những động vật dễ nuôi, có giá trị kinh tế ổn định cho người dân. Chính vì vậy, mô hình này đang ngày càng phát triển ở nhiều địa phương cả nước, tiêu biểu chồn hương Cà Mau đang dần trở thành thương hiệu có thu hút các nhà hàng đến thu mua. Tuy nhiên, cũng vì dễ thực hiện nên cũng dễ dẫn đến phát triển ồ ạt, làm “cung vượt cầu”. Người nuôi chồn hương cũng đang bày tỏ lo ngại về thực trạng “được mùa, mất giá” sẽ lại diễn ra.
